Spis treści
Choroba alkoholowa rozwija się zwykle przez całe lata. Stąd mają w niej miejsce różne fazy, które następują po sobie – i tak m.in. kolejno, nie łącznie, pojawia się najpierw uzależnienie psychologiczne, a dopiero później, nawet po wielu latach, zależność fizyczna. Natomiast faza uzależnienia, w której znajduje się Pacjent, wpływa na podejmowane podczas terapii czynności, choć zależne są one również od innych czynników, np. świadomości problemu z alkoholem. Właściwe zatem będzie przedstawienie najważniejszych czynności na każdym etapie terapii alkoholowej.
Etapy terapii uzależnień
Uzależnienie jest zdradliwe, wie to każda osoba, która ma ten problemem. Jest to również jedna z najpóźniej rozpoznawanych chorób względem jej zaawansowania. Nierzadko przez wiele lat Pacjenci z nią żyją i nie uznają się za chorych. W międzyczasie, to otoczenie wcześniej zauważa istnienie problemu, niż osoba uzależniona. Istnieje tu więc również swoisty paradoks w postaci niedostrzegania przez Pacjentów objawów choroby, podczas gdy są one wyraźnie spostrzegane przez najbliższe otoczenie.
Wynika to w dużej mierze z mechanizmów alkoholowych, wśród których wymienia się przede wszystkim system iluzji i zaprzeczeń. Mają one skomplikowany charakter, jednak jak można sądzić, wszystkie wynikają z lęku – przed utratą „obiektu”, od którego jest się uzależnionym.
Uświadomienie sobie istnienia choroby wiąże się bowiem, przynajmniej na początku leczenia, z czymś niezwykle trudnym dla Pacjenta, z koniecznością przerwania picia, co zwykle nie jest tolerowane. Tym samym wyjaśnia się tutaj na czym polega terapia uzależnień we wstępnym etapie – na przełamaniu tych mechanizmów i ukazaniu ich wpływu na Pacjenta, a właściwie tego, że jest on przez nie manipulowany.
Prezentując w czytelny sposób zarówno powyższy etap leczenia, jak i późniejsze, należy wskazać, że:
- w początkowej fazie leczenia alkoholizmu, gdy jest ono podejmowane przez Pacjenta pierwszy raz, najważniejszym elementem interwencji jest motywowanie do leczenia oraz ukazywanie właśnie destruktywnych mechanizmów w myśleniu na temat picia; gdy następuje identyfikacja problemu przez Pacjenta i przyznaje on, że picie w jego życiu to poważny problem, przechodzi się do kolejnego etapu leczenia;
- na etapie właściwego leczenia alkoholizmu – uczy się Pacjenta wielu rzeczy, m.in.: rozpoznawania kryzysów związanych z głodem alkoholowym i przeciwstawiania się im, konstruktywnego radzenia sobie z chorobą, redukowania stresu, walki z nim, ale przede wszystkim dostarcza się informacji; ma to na celu wzięcie nałogu pod kontrolę, a przynajmniej kontrola ta polegać ma na świadomości wpływu wszystkich uczuć i zachowań na picie oraz oczywiście wpływu picia na funkcjonowanie psychofizyczne;
- terapia podstawowa – trwa zazwyczaj około roku lub nieco dłużej; jej zwieńczeniem jest akceptacja choroby przez Pacjenta dzięki czemu staje się ona elementem jego życia, któremu należy się przeciwstawiać; wówczas przechodzi się do etapu pogłębionego; w tym wypadku psychoterapii podlegają wszystkie zaburzenia emocjonalne Pacjenta, które zarówno mogą wpływać na ryzyko nawrotu choroby, jak i nierzadko przyczyniły się do jej rozwoju.
Powyższe etapy terapii alkoholowej stosowane są przy utrzymywaniu abstynencji. Pacjenci jednak nie zawsze potrafią całkowicie zrezygnować z picia. Wtedy proponuje się im specyficzne rodzaje interwencji.
Modyfikacje terapii alkoholowej
W leczeniu uzależnień, m.in. przez powyżej zgłaszany fakt trudności w utrzymaniu abstynencji, modyfikuje się terapię. Istnieją w tym względzie uznane metody:
- program ograniczania picia – w którym przy niezdolności do utrzymywania abstynencji stosuje się kontrolowane spożywanie alkoholu w określonych dawkach,
- program redukcji szkód – do którego przyjmuje się również osoby niepotrafiące utrzymywać abstynencji, a przy tym znacząco zniszczone fizycznie i psychicznie przez alkohol; stąd interwencje w dużym stopniu mają prozdrowotny charakter;
- program leczenia epizodu zaburzeń i/lub nawrotu choroby – podejmuje się tu interwencje terapeutyczne podobne do inicjowanych w trakcie leczenia podstawowego;
- a także m.in. program leczenia rodzin/par – w której do leczenia osoby uzależnionej włączane są osoby bliskie.
Wybór odpowiedniej metody następuje po terapii alkoholowej wstępnej (motywującej). Wówczas Pacjenci kierowani są do któregoś z wymienionych programów, przy czym interwencja wobec rodziny osoby uzależnionej zalecana jest w każdym z wymienionych wyżej przypadków.
Warto przeczytać: Czy terapia alkoholowa pomaga?
Najpopularniejsze pytania i odpowiedzi
Co to jest terapia alkoholowa?
Terapia alkoholowa to proces leczenia uzależnienia od alkoholu, który może obejmować różne metody i etapy, dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta.
Jakie są etapy terapii alkoholowej?
Etapy terapii alkoholowej obejmują motywowanie do leczenia, uczenie rozpoznawania i przeciwdziałania kryzysom związanym z głodem alkoholowym, a także terapię podstawową mającą na celu akceptację choroby przez pacjenta.
Czy terapia alkoholowa jest skuteczna?
Skuteczność terapii alkoholowej zależy od wielu czynników, w tym od etapu uzależnienia, motywacji pacjenta oraz wsparcia ze strony otoczenia.
Jakie są alternatywne metody w terapii alkoholowej?
Alternatywne metody w terapii alkoholowej mogą obejmować program ograniczania picia, program redukcji szkód oraz terapię skoncentrowaną na leczeniu epizodu zaburzeń i/lub nawrotu choroby.
Co zawiera program terapii alkoholowej?
Program terapii alkoholowej może zawierać różnorodne interwencje, takie jak terapia motywująca, sesje edukacyjne, wsparcie grupowe oraz terapię skoncentrowaną na rozwiązywaniu problemów emocjonalnych i behawioralnych związanych z uzależnieniem.